To Μνήμα της Δούκισσας της Πλακεντίας Νοτιοδυτικά και λίγα μέτρα παραπέρα της Maisonette, στα δεξιά του δρόμου για όποιον απομακρύνεται απ’ αυτή, βρίσκεται το κομψότατο Μνήμα της Δούκισσας της Πλακεντίας.
Παρουσιάζεται με την επανερμηνευμένη, όπως θα δούμε, μορφή ενός αρχαιότροπου δωρικού ναού σε μικρογραφία, με αέτωμα, ανθέμια και ακρωτήρια, ο οποίος εδράζεται πάνω σε 3 στιβαρούς, επάλληλους, επίσης μαρμάρινους, αναβαθμούς.
Στην προς τον δρόμο στενή του πλευρά, φέρει την επιγραφή:
«Sophie de Marbois / Duchesse de Plaisance / Francaise / Nee a Philadelphie le 3 Avril 1785 / Decedee a Athenes le 14 Mai 1854».
Η οποία επιγραφή σε μετάφραση, σημαίνει:
«Σοφία ντε Μαρμπουά / Δούκισσα της Πλακεντίας / Γαλλίδα / Γεννηθείσα στην Φιλαδέλφεια στις 3 Απριλίου 1785 / Θανούσα στην Αθήνα στις 14 Μαϊου 1854».
Την αρτιότερη περιγραφή του μικρού αυτού μνημείου, την βρίσκουμε σε κείμενο του Κώστα Μπίρη, που όμως εσφαλμένα αποδίδει το έργο, στον Σταμάτιο Κλεάνθη.
Περιγράφει ο Κώστας Μπίρης, ως εξής:
«Ένα κλασσικόν βάθρον, με τρεις αναβαθμούς, υποστηρίζει μίαν λάρνακα Δωρικού ρυθμού. Ρομαντική σύνθεσις εντελώς πρωτότυπος, εμπνευσμένη μεν από τον ελληνικόν ρυθμόν, αλλά χωρίς καμμίαν υποταγήν εις του ορθοδόξου κλασικισμού τας αξιώσεις: οι δωρικοί κίονες που ενσωματώνονται εις τας τέσσαρας γωνίας του μνημείου, έχουν άβακας κυκλικούς, η ζωφόρος λείπει εντελώς, και μόνον ένα κυμάτιων υποστηρίζει το γείσον, απλοποιημένον και αυτό εις την πλέον αδράν μορήν του.
Απέδιξεν εις το έργον του αυτό ο Κλεάνθης την ευαισθησίαν ν’ αποφεύγη τας απομιμήσεις εις την Αρχιτεκτονικήν μικρογραφίας, δηλαδή πιστήν μεν αλλά ατροφικήν και αφύσικον
ειςδιαστάσεις χρήσιν των ρυθμών. Ούτε και τα ακρωτήρια του αετώματος ακολουθούν τον κλασσικόν τύπον. Τα διέπλασε πλατύτερα, χαμηλότερα, απολύτως ήρεμα. Επωφελήθη τέλος, από την κλίσιν που έχουν οι κλασσικοί κίονες προς το εσωτερικόν των ναών και εξεμεταλλεύθη το στοιχείον αυτό με μαγαλυτέραν έντασιν, δια να δώση εις το έργον του πλαστικότητα και συγκίνησιν. Οι μικροί αυτοί ανάγλυφοι δωρικοί κίονες των γωνιών του μνημείου, βλέπει κανείς να προσκλίνουν, διαπνεόμενοι από κάποιον αισθηματικόν λύγισμα, από ευλαβικήν συμπόνοια προς την μορφήν που θα ανεπαύετο ανάμεσά των, εις το εσωτερικόν του τάφου».
(Μπίρης Κώστας Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα σελ. 127-128).
Παρ’ όλο που η ελληνική βιβλιογραφία αποδίδει το Mνήμα στον Κλεάνθη, αποτελεί πιθανότερα έργο του Βαυαρού Friedrich von Gaertner (1792-1847), στον οποίο η εκκεντρική δούκισσα παρήγγειλε το σχέδιο του τάφου της ιδίας και της κόρης της, περί το 1840-1844, όταν ο περίφημος αρχιτέκτων βρισκόταν στην Αθήνα, επιβλέποντας την ανέγερση των βασιλικών ανακτόρων.
Το μνημείο οικοδομήθηκε το 1857, τρία χρόνια μετά τον θάνατο της δούκισσας, από τον Γεώργιο Σκουζέ, σύζυγο της παλιάς γραμματέως της, Ελένης Καψάλη.
Βάνδαλοι, διέρρηξαν το 1946 το μνήμα, διασκόρπισαν τα οστά και κατέστρεψαν τα ανθέμια και τα ακρωτήρια που στόλιζαν τα δύο αετώματα στις στενές του όψεις.
Η τραγική ειρωνεία της ιστορίας όμως είναι πως η Δούκισσα δεν πρόλαβε να δει ολοκληρωμένο το όνειρο της.
Πέθανε από κατάθλιψη έναν χρόνο πριν το ανάκτορο τελειώσει.
Αυτό φυσικά δημιούργησε άλλον έναν θρύλο γύρω από το όνομα της,πως το φάντασμα της περιφέρεται στο ανάκτορο που τόσο ήθελε να μείνει και αγαπούσε.Ο φίλος της Σταμάτης Κλεάνθης εκτός από τα άλλα κτίρια που είχε φτιάξει γι’ αυτήν,της έφτιαξε και την τελευταία της κατοικία,έναν τάφο κοντά στο αγαπημένο της ανάκτορο αντάξιο της ζωής της και της προσωπικότητας της.
Μια μαρμάρινη λάρνακα Δωρικού ρυθμού πάνω σε τριών επιπέδων βάθρο που στηρίζεται πάνω σε τέσσερις δωρικούς κίονες. Το 1945 όμως ληστές σύλησαν τον τάφο νομίζοντας πως θα βρουν κρυμμένο θησαυρό. Αφού δεν βρήκαν το αναμενόμενο γι’ αυτούς εύρημα,κατέστρεψαν τα οστά της Δούκισσας από εκδίκηση. Η Δούκισσα δεν βρήκε την ησυχία της ούτε μετά τον θάνατο της όπως και κάποια πράγματα που άφησε πίσω της φεύγοντας.
Γεώργιος Λαμπής – Απρίλιος 2010.
Παρουσιάζεται με την επανερμηνευμένη, όπως θα δούμε, μορφή ενός αρχαιότροπου δωρικού ναού σε μικρογραφία, με αέτωμα, ανθέμια και ακρωτήρια, ο οποίος εδράζεται πάνω σε 3 στιβαρούς, επάλληλους, επίσης μαρμάρινους, αναβαθμούς.
Στην προς τον δρόμο στενή του πλευρά, φέρει την επιγραφή:
«Sophie de Marbois / Duchesse de Plaisance / Francaise / Nee a Philadelphie le 3 Avril 1785 / Decedee a Athenes le 14 Mai 1854».
Η οποία επιγραφή σε μετάφραση, σημαίνει:
«Σοφία ντε Μαρμπουά / Δούκισσα της Πλακεντίας / Γαλλίδα / Γεννηθείσα στην Φιλαδέλφεια στις 3 Απριλίου 1785 / Θανούσα στην Αθήνα στις 14 Μαϊου 1854».
Την αρτιότερη περιγραφή του μικρού αυτού μνημείου, την βρίσκουμε σε κείμενο του Κώστα Μπίρη, που όμως εσφαλμένα αποδίδει το έργο, στον Σταμάτιο Κλεάνθη.
Περιγράφει ο Κώστας Μπίρης, ως εξής:
«Ένα κλασσικόν βάθρον, με τρεις αναβαθμούς, υποστηρίζει μίαν λάρνακα Δωρικού ρυθμού. Ρομαντική σύνθεσις εντελώς πρωτότυπος, εμπνευσμένη μεν από τον ελληνικόν ρυθμόν, αλλά χωρίς καμμίαν υποταγήν εις του ορθοδόξου κλασικισμού τας αξιώσεις: οι δωρικοί κίονες που ενσωματώνονται εις τας τέσσαρας γωνίας του μνημείου, έχουν άβακας κυκλικούς, η ζωφόρος λείπει εντελώς, και μόνον ένα κυμάτιων υποστηρίζει το γείσον, απλοποιημένον και αυτό εις την πλέον αδράν μορήν του.
Απέδιξεν εις το έργον του αυτό ο Κλεάνθης την ευαισθησίαν ν’ αποφεύγη τας απομιμήσεις εις την Αρχιτεκτονικήν μικρογραφίας, δηλαδή πιστήν μεν αλλά ατροφικήν και αφύσικον
ειςδιαστάσεις χρήσιν των ρυθμών. Ούτε και τα ακρωτήρια του αετώματος ακολουθούν τον κλασσικόν τύπον. Τα διέπλασε πλατύτερα, χαμηλότερα, απολύτως ήρεμα. Επωφελήθη τέλος, από την κλίσιν που έχουν οι κλασσικοί κίονες προς το εσωτερικόν των ναών και εξεμεταλλεύθη το στοιχείον αυτό με μαγαλυτέραν έντασιν, δια να δώση εις το έργον του πλαστικότητα και συγκίνησιν. Οι μικροί αυτοί ανάγλυφοι δωρικοί κίονες των γωνιών του μνημείου, βλέπει κανείς να προσκλίνουν, διαπνεόμενοι από κάποιον αισθηματικόν λύγισμα, από ευλαβικήν συμπόνοια προς την μορφήν που θα ανεπαύετο ανάμεσά των, εις το εσωτερικόν του τάφου».
(Μπίρης Κώστας Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα σελ. 127-128).
Παρ’ όλο που η ελληνική βιβλιογραφία αποδίδει το Mνήμα στον Κλεάνθη, αποτελεί πιθανότερα έργο του Βαυαρού Friedrich von Gaertner (1792-1847), στον οποίο η εκκεντρική δούκισσα παρήγγειλε το σχέδιο του τάφου της ιδίας και της κόρης της, περί το 1840-1844, όταν ο περίφημος αρχιτέκτων βρισκόταν στην Αθήνα, επιβλέποντας την ανέγερση των βασιλικών ανακτόρων.
Το μνημείο οικοδομήθηκε το 1857, τρία χρόνια μετά τον θάνατο της δούκισσας, από τον Γεώργιο Σκουζέ, σύζυγο της παλιάς γραμματέως της, Ελένης Καψάλη.
Βάνδαλοι, διέρρηξαν το 1946 το μνήμα, διασκόρπισαν τα οστά και κατέστρεψαν τα ανθέμια και τα ακρωτήρια που στόλιζαν τα δύο αετώματα στις στενές του όψεις.
Η τραγική ειρωνεία της ιστορίας όμως είναι πως η Δούκισσα δεν πρόλαβε να δει ολοκληρωμένο το όνειρο της.
Πέθανε από κατάθλιψη έναν χρόνο πριν το ανάκτορο τελειώσει.
Αυτό φυσικά δημιούργησε άλλον έναν θρύλο γύρω από το όνομα της,πως το φάντασμα της περιφέρεται στο ανάκτορο που τόσο ήθελε να μείνει και αγαπούσε.Ο φίλος της Σταμάτης Κλεάνθης εκτός από τα άλλα κτίρια που είχε φτιάξει γι’ αυτήν,της έφτιαξε και την τελευταία της κατοικία,έναν τάφο κοντά στο αγαπημένο της ανάκτορο αντάξιο της ζωής της και της προσωπικότητας της.
Μια μαρμάρινη λάρνακα Δωρικού ρυθμού πάνω σε τριών επιπέδων βάθρο που στηρίζεται πάνω σε τέσσερις δωρικούς κίονες. Το 1945 όμως ληστές σύλησαν τον τάφο νομίζοντας πως θα βρουν κρυμμένο θησαυρό. Αφού δεν βρήκαν το αναμενόμενο γι’ αυτούς εύρημα,κατέστρεψαν τα οστά της Δούκισσας από εκδίκηση. Η Δούκισσα δεν βρήκε την ησυχία της ούτε μετά τον θάνατο της όπως και κάποια πράγματα που άφησε πίσω της φεύγοντας.
Γεώργιος Λαμπής – Απρίλιος 2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου