Ο ΘΟΛΩΤΟΣ ΤΑΦΟΣ ΣΤΙΣ ΑΧΑΡΝΕΣ

Στις Αχαρνές βρίσκεται ο επιβλητικότερος και ο καλύτερα διατηρημένος μυκηναϊκός θολωτός τάφος της Αττικής.
Ο θολωτός τάφος του Μενιδίου, όπως είναι βιβλιογραφικά γνωστός, ανακαλύφθηκε στα 1879 από Γερμανούς αρχαιολόγους, στην πλαγιά τεχνητού λόφου.
Ο τάφος χρονολογείται στον 14ο – 13ο π.Χ. αιώνα.
Αποτελείται από τον δρόμο, δηλαδή τον διάδρομο που οδηγούσε στον τάφο, το στόμιο και τον θάλαμο.
Είναι υπόγειος, κτισμένος με σχετικά μικρές πέτρες ακανόνιστου σχήματος.

Το σχήμα του θαλάμου είναι κωνικό με κυρτά τοιχώματα και θυμίζει τεράστια κυψέλη.
Η διάμετρος του θόλου είναι 8,35 μέτρα και το ύψος του 8,74 μέτρα.
Το βάθος του στομίου είναι 3,35 μέτρα και το πλάτος του 1,55 μέτρα.
Το υπέρθυρο είναι από ογκώδη επιμήκη λίθο.
Πάνω από το υπέρθυρο σε αντίθεση με άλλους θολωτούς τάφους,όπου υπάρχει το ανακουφιστικό τρίγωνο ( δηλαδή ένα κενό τριγωνικό τμήμα ),
Χρησιμοποιήθηκαν τέσσερις μικρότεροι, αδούλευτοι ογκόλιθοι, παράλληλοι μεταξύ τους και με μικρά κενά ενδιάμεσα.
Ο δρόμος έχει μήκος 27 μέτρα και πλάτος 3 μέτρα και τα τοιχώματα του είναι κτισμένα με ακατέργαστες πέτρες.
Εξωτερικά ο θόλος καλύπτεται με χώμα ώστε να σχηματιστεί ένα είδος τύμβου.
Πρόκειται για τον τάφο σημαντικού προσώπου της περιοχής, όπως πιστοποιούν το είδος του τάφου και τα πολυάριθμα κοσμήματα άριστης καλλιτεχνικής ποιότητας.
Ιδιαίτερα πλούσιος ο τάφος περιείχε πήλινα και λίθινα αγγεία, χάλκινα όπλα, ελεφάντινα αντικείμενα, σφραγιδόλιθους, κοσμήματα από χρυσό, αργυρό, χαλκό, υαλόμαζα και φαγεντιανή.
Τα μοτίβα των κοσμημάτων και των αγγείων είναι γνωστά μυκηναϊκά – μινωικά σχέδια.
Από τα πιο σημαντικά ευρήματα είναι μια ελεφάντινη λύρα με ανάγλυφες σφίγγες στην βάση της, που βρέθηκε σπασμένη στον ταφικό θάλαμο.
Η λύρα αυτή, από τις πρωιμότερες του είδους, είχε πιθανότατα εφτά η οχτώ χορδές και αποτελεί σπάνιο εύρημα για την γνώση της μουσικής στην αρχαιότητα.

Άλλο αξιόλογο εύρημα είναι μια ελεφάντινη κυλινδρική πυξίδα με πώμα.

Η πυξίδα είναι διακοσμημένη με ανάγλυφα κριάρια σε δυο ζώνες, ενώ το πώμα με τέσσερα κριάρια σε ακτινωτή διάταξη. Τα ευρήματα δείχνουν την οικονομική ευρωστία των κατόχων του τάφου, το επίπεδο πολιτισμού και την υψηλή κοινωνική τους θέση.
Στην επίχωση του δρόμου του τάφου, μπροστά από την είσοδο, βρέθηκαν ευρήματα που μαρτυρούν λατρεία αφηρωισμένων νεκρών έως την κλασική εποχή ( 5ο αιώνας π.Χ. ).

Κατά την κλασική εποχή σταματά απότομα η χρήση του χώρου, πιθανότατα εξαιτίας του πελοποννησιακού πολέμου. Τα ευρήματα του θολωτού τάφου βρίσκονται στο εθνικό αρχαιολογικό μουσείο.

Ο θολωτός τάφος βρίσκεται στο Μενίδι, στην 5η στάση Κόκκινου Μύλου.

Η είσοδος είναι ελεύθερη και είναι μέχρι τις 2 και 45, καλή επίσκεψη.

Γεώργιος Λαμπής – Θολωτός τάφος στις Αχαρνές, Ιούνιος 2009.