Πέμπτη 13 Αυγούστου 2009

ΑΡΧΑΙΑ ΝΕΜΕΑ



Κωμόπολη της Κορινθίας, στο νοτιοδυτικό τμήμα του νομού.
Στην κοιλάδα της Αργολίδος, μεταξύ Φλιούντος και Κλεωνών υπήρχε περίφημο ιερό του Διός, στο οποίο εορτάζονταν τα Νέμεα, μία από τις τέσσερις πανελλήνιες εορτές.
Από το 573 π.Χ. τελούντο τακτικά κάθε δύο χρόνια και περιελάμβαναν ιππικούς, γυμνικούς και μουσικούς αγώνες με έπαθλο ένα στεφάνι από σέλινο. Τα Νέμεα, κατά την παράδοση, είχε ιδρύσει ο Ηρακλής αφού σκότωσε τον λέοντα της Νεμέας, ή κατά άλλους, οι Επτά επί Θήβας προς τιμή του μικρού Οφέλτη, γιου του βασιλιά Λυκούργου, ο οποίος πέθανε από δάγκωμα φιδιού.
Εκεί όπου κατά τον μύθο πέθανε ο Οφέλτης, κοντά στο σημερινό χωριό Ηράκλειο, βρίσκεται το αρχαίο ιερό.
Όπως στην Ολυμπία, έτσι και εδώ την προστασία των αγώνων είχε Ο Ζευς, τον οποίο, ως θεό του ουρανού και της βροχής , λάτρευαν οι Δωριείς ήδη από την εποχή της εγκαταστάσεώς τους στην κορυφή του όρους Απέσα (σημερινό Φουκά), το οποίο δεσπόζει της πεδιάδας.
Το κυριότερο κτίριο του ιερού ήταν ο ναός του Διός, ο οποίος κτίστηκε μετά τα μέσα του 4ου π.χ. αιώνα.
Ήταν δωρικός περίπτερος ( 44,57 x 22,15 ), με 6 κίονες στις στενές πλευρές και 12 στις μακρές. Ένας από την περίσταση και οι δύο του προδόμου παραμένουν ακόμη όρθιοι. Σώζονται επίσης σπόνδυλοι κιόνων, πολλά μέλη από την οροφή, τρίγλυφα, μετόπες.
Στα ανατολικά του ναού υπήρχε μεγάλος βωμός (2,42 x 40,58 μ.), από τον οποίο οδηγούσε ένα κεκλιμένο επίπεδο στον ναό.
Την οροφή του σηκού υποβάσταζε κιονοστοιχία με κορινθιακούς κίονες η οποία περιέτρεχε τις τρεις πλευρές του.
Στο βάθος του, πίσω από τους κίονες, υπήρχε μια κρύπτη (4,05 x 3,62 μ.), βάθους 1,98 μ., στην οποία οδηγούσαν 4 βαθμίδες και η οποία εθεωρείτο «τάφος του Οφέλτου». Ομοιότητες στις αναλογίες και στις μορφές με τον ναό της Αθηνάς στην Τεγέα οδηγούν στην υπόθεση ότι οι δυο ναοί κτίστηκαν από τους ίδιους τεχνίτες.
Νοτίως του ναού υπάρχει ορθογώνιος κατασκευή (22,40 x 13 μ.), με δυο βάσεις πεσσών στη μέση, ίσως το τέμενος του Οφέλτου. Νοτιότερα ακόμη βρίσκονται τα θεμέλια της παλαίστρας (20 x 36 μ.) και του γυμνασίου (20 x 85 μ.).
Τον χώρο του γυμνασίου κατέλαβε τον 7ο Μ.Χ. αι. μια μεγάλη τρίκλιτη βασιλική, κτισμένη με αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, της οποίας σώζονται μόνο τα θεμέλια.
Πεντακόσια μέτρα ΝΑ του ναού, στους πρόποδες του λόφου, διακρίνονται η θέση του σταδίου και του θεάτρου, από τα οποία δεν σώθηκε κανένα αρχιτεκτονικό μέλος.
'Όλα αυτά τα οικοδομήματα κατασκευάστηκαν τον 4ο π.Χ. αι. οπότε τη διεύθυνση των αγώνων είχαν , ήδη από το 450 μετά την υποταγή των Κλεωνών, οι Αργείοι. Μετά τα μέσα του 3ου π.Χ. αι. Μόνο οι Αργείοι συμμετείχαν στις εορτές. Το ιερό σιγά - σιγά ερημώθηκε και ο ναός καταστράφηκε τελείως από σεισμούς.
Τα Νέμεα, ήταν πανελλήνιος γιορτή προς τιμή του Διός στην κοιλάδα της Νεμέας, που βρισκόταν μεταξύ των πεδιάδων των Κλεωνών και του Φλιούντος.
Σύμφωνα με την παράδοση, η περιοχή αυτή επιλέχτηκε ως τόπος εορτασμού των Νεμέων από τον Αργείο βασιλιά Άδραστο, επειδή στο σημείο εκείνο κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των Επτά επί Θήβαις, συνάντησε τη βασίλισσα της Λήμνου Υψιπύλη με το γιο της Οφέλτη, γιο του ιερέως της Νεμέας Λυκούργου, και οδηγήθηκαν από αυτόν σε γειτονική πηγή επειδή διψούσαν. Ένα φίδι όμως δάγκωσε τον Οφέλτη και πέθανε.
Οι Αργείοι αρχηγοί ίδρυσαν τα Νέμεα προς τιμή του. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή τα Νέμεα ιδρύθηκαν από τον Ηρακλή σε ανάμνηση της νίκης του κατά του λέοντος της Νεμέας.
Τα Νέμεα γιορτάζονταν κάθε δύο χρόνια, το δεύτερο και τέταρτο έτος εκάστης Ολυμπιάδος, το μήνα Εκατομβαιώνα. Οι αγώνες διεξάγονταν εντός του ιερού χώρου του Ναού του Νεμείου Διός όπου υπήρχε ιππόδρομος και στάδιο.
Οι αγώνες διαρκούσαν πολλές ημέρες και – όπως σε όλες τις πανελλήνιες εορτές – επικρατούσε εκεχειρία.
Μετά τη θυσία στο Νέμειο Δία, άρχιζαν τα γυμνικά και ιππικά αγωνίσματα, τα οποία ήταν στάδιο, δόλιχος, δρόμος ίππειος, δρόμος οπλιτών, πάλη, πυγμή, παγκράτιο, πένταθλο, άρμα.
Για τους γυμνικούς αγώνες υπήρχαν τρεις κατηγορίες αθλητών, παιδιά, έφηβοι και άνδρες. Επίσης η γιορτή ήταν εμπλουτισμένη με αγώνες μουσικούς και δραματικούς, ενώ το έπαθλο των νικητών ήταν στεφάνι από χλωρό σέλινο.
Αρχικά αγωνοθέτες των Νεμέων ήταν οι Κλεωνείς, επειδή ο τόπος εκείνος ανήκε στη δικαιοδοσία των Κλεωνών.
Αργότερα όμως, από το 460 της αρχαίας χρονολόγησης ανέλαβαν τη διεξαγωγή της γιορτής οι Αργείοι.
Νέμεα επίσης διεξάγονταν στα Μέγαρα, στην Αίτνα της Σικελίας και στην Αγχίαλο της Θράκης.




Παλαιοχριστιανικός τάφος 6ος αιώνας Μ.Χ.
Τυπική ταφή της περιόδου, με το σώμα τοποθετημένο με το κεφάλι προς δυσμάς, κοιτώντας ανατολικά, σε ένα τάφο χτισμένο από απλές λίθινες πλάκες ( οι πλάκες στο πίσω μέρος βρίσκονται ακόμα στην θέση τους, οι πλάκες της κορυφής της σύγχρονης στέγης ήταν αρχικά τοποθετημένες πάνω από το σώμα ).
Ο σκελετός ανήκει σε γυναίκα, ηλικίας 60 – 70 ετών, η οποία είχε γεννήσει τουλάχιστον δυο παιδιά και υπέφερε από οστεοπόρωση και αρτηριοσκλήρωση.
Γεώργιος Λαμπής – Αρχαία Νεμέα, Ιούλιος 2009.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου