ΜΠΟΥΡΤΖΙ ΝΑΥΠΛΙΟΥ

Ένα μικρό κάστρο στην αγκαλιά του Ναυπλίου. Σήμα και σύμβολο του.
Στα χρόνια της Ενετοκρατίας (1389-1540) και μάλιστα το 1473 ο μηχανικός Antonio Gambello έλαβε εντολή από τον Προβλεπτή της πόλης Pasqualigo, να οχυρώσει το νησί. Στον πύργο που έκτισαν τοποθέτησαν πυροβόλα.
Η πόλη αρματώθηκε καλά. Τα πυροβόλα του νησιού και τα κανόνια της περιοχής «πέντε αδέλφια» διασφάλιζαν την πόλη από επιδρομές ή επιθέσεις από την μεριά της θάλασσας.
Το νησί πήρε το όνομα Μπούρτζι. Πρόκειται μάλλον για Τουρκοαραβική λέξη που σημαίνει φρούριο, κάστρο. Οχυρωματικά έργα έγιναν και κατά την περίοδο της δεύτερης Ενετικής κυριαρχίας. Ορθώθηκε πύργος με περίβολο και προμαχώνες.
Ο Μοροζίνης, αφού κατέσφαξε τους Τούρκους υπερασπιστές του, το κατέλαβε και πάλι το 1686. Το νησάκι το αποκαλούσαν και Castello dello soglio και το λιμάνι Porto Cadena, λιμάνι της αλυσίδας.
Μια βαριά αλυσίδα απλωνόταν την νύχτα από το Μπούρτζι μέχρι την στεριά και έκλεινε με ασφάλεια την θαλασσινή είσοδο στο Ναύπλιο.
Αργότερα, στα χρόνια της ελληνικής εξέγερσης συνηθιζόταν να το λένε Καστέλλι ή θαλασσόπυργο.
Μετά από δύο πολιορκίες, την πρώτη υπό την καθοδήγηση και το σχέδιο του Γάλλου Φιλέλληνα Βουτιέ, παραδόθηκε τελικά στους Έλληνες στις 18/6/1822.
Το Μπούρτζι, διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο κατά την πολιορκία του Ναυπλίου, γιατί οι Έλληνες χτυπούσαν με τα πυροβόλα του τα κάστρα του Παλαμηδιού και της Ακροναυπλίας, της γνωστής τότε ως Ιτς – καλέ.
Εκεί, κατέφυγε και η Ελληνική Κυβέρνηση δύο φορές το 1826, λόγω των γεγονότων εκείνης της χρονιάς.
Ως Φρούριο λειτούργησε μέχρι το 1865. Μετά, έγινε η κατοικία των δημίων της γκιλοτίνας, γιατί ο λαός του Ναυπλίου δεν επιθυμούσε την συνύπαρξη μαζί τους, αλλά και διότι οι δήμιοι κατά κανόνα ήταν κατάδικοι.
Το κάστρο προστάτευαν 4 στρατιώτες και ένας επικεφαλής Υπαξιωματικός.
Η καρμανιόλα στηνόταν κάθε φορά που υπήρχε τέτοια ανάγκη στο περίφημο Αλωνάκι, νότια των φυλακών του Παλαμηδιού και κοντά στον Άγιο Ανδρέα.
Όταν ήρθε η καρμανιόλα από την Μασσαλία, όπου κατασκευάστηκε, την συνόδευε ένας δήμιος.
Έφυγε όμως πολύ γρήγορα για την πατρίδα του γιατί οι πολίτες του Ναυπλίου τον αντιμετώπιζαν με μίσος και ιδιαιτέρως προσβλητική συμπεριφορά.
Άρχιζαν οι άγριες μέρες των καρατομήσεων.
Το Παλαμήδι, το Ιτς-καλέ και το Μπούρτζι, θα γίνουν σημείο αναφοράς δυστυχίας και πόνου για εκείνους που ο Νόμος έπεφτε βαρύς.
Το 1950 το Μπούρτζι πρώτο λειτούργησε ως Ξενοδοχείο.
Φιλοξένησε σπουδαίες και διάσημες προσωπικότητες.
Κατόπιν, μεταβλήθηκε σε ωραιότατο εστιατόριο και αργότερα σε καφετέρια.
Σήμερα, ο χώρος είναι επισκέψιμος με βαρκάκια που ξεκινούν από την παραλία του Ναυπλίου, ενώ το καλοκαίρι οργανώνονται καλλιτεχνικές ή άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Ναυπλίου.
Αν θέλει κάποιος να επισκεφθεί το μπούρτζι είναι ότι καλύτερο έχει να κάνει, το βαρκάκι από το Ναύπλιο κάνει το πολύ τρία λεπτά για να φτάσει και σε αφήνει να επισκεφθείς τον χώρο για μίση ώρα, μην σας φαίνεται λίγο, σε μισή ώρα το έχετε γυρίσει όλο και απολαμβάνετε την θέα που σας δίνει.
Είναι ένα μικρό κάστρο, άλλα η κατάσταση του είναι πάρα πολύ καλή.
Επισκεφθείτε το και δεν θα χάσετε.


ΓΝΩΣΤΟΙ ΔΗΜΙΟΙ ΣΤΟ ΜΠΟΥΡΤΖΙ


Γνωστοί δήμιοι στο Μπούρτζι ήταν ο Ποριώτης Σοφράς, ο Κρητικός Αμοιραδάκης και ο Αργίτης Μπεκιάρης. Η αμοιβή τους ήταν 300 δραχμές το μήνα και 100 δραχμές για κάθε καρατόμηση.
Τα λεφτά των δημίων θεωρούνταν ματωμένα, Γι αυτό και η μάννα του Μπεκιάρη, μολονότι πάμπτωχη ξενοδούλευε για να ζήσει και ποτέ δεν δέχτηκε βοήθεια από τον γιο της.
Τα περισσότερα χρήματα διέθεταν οι δήμιοι για το φαγητό τους και τις μικροανάγκες τους, γιατί έπρεπε ότι χρειαζόντουσαν να τους το προμηθεύσει ο βαρκάρης της φρουράς, ο οποίος ήταν έμπιστος και μόνον αυτός είχε το δικαίωμα να μεταφέρει τα χρειώδη, χρεώνοντας τα κάθε φορά κατά την βούλησή του.
Με γκιλοτίνα εκτελέστηκε και ο δολοφόνος του Πρωθυπουργού Θεόδωρου Δηλιγιάννη, ο Κώστας Γερακάρης, το 1906.
Οι τελευταίοι δήμιοι στο Ναύπλιο, ήταν ο Ιωάννης Ζήσης από την Εύβοια και ο Κυριάκος Σωτηρόπουλος από την Μαντινεία.
Τέλος, ο Αθανάσιος Αλεβιζόπουλος από την Μεσσηνία ήταν ίσως ο μοναδικός δήμιος που ήταν λιγότερο μισητός από τους Ναυπλιώτες και μάλιστα τον ανάγκασαν να βγάλει την φουστανέλα του και να ντυθεί φράγκικα.
Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας, σε ένα αφήγημα του, το 1892 περιγράφει το Μπούρτζι σαν τη «χιλιόκαλλη σπηλιά», που έκρυβε τους τρεις δράκους, τους τρεις δήμιους.
Τον Σοφρά, τον Αμοιραδάκη και τον Μπεκιάρη.
Ο Καρκαβίτσας υπηρέτησε ως στρατιωτικός γιατρός στο Ναύπλιο, και είχε την δυνατότητα να επικοινωνήσει με τους δήμιους, τους οποίους είχε επισκεφτεί στον χώρο τους.



Γεώργιος Λαμπής – Ναύπλιο, Μπούρτζι, Ιούλιος 2009.

ΚΑΣΤΡΟ ΜΕΝΔΕΝΙΤΣΑΣ

Το Κάστρο της Μενδενίτσας ή Βοδονίτσας βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του όρους Καλλίδρομο, στην κορυφή ενός λόφου που δεσπόζει στο στρατηγικής σημασίας πέρασμα της "Κλεισούρας", η οποία συνδέει τις Θερμοπύλες με την Αμφίκλεια. Λόγω της πανοραμικής του θέας, το ύψωμα επιτρέπει τον έλεγχο του Μαλιακού και του βορείου Ευβοϊκού κόλπου.
Το Κάστρο της Μενδενίτσας ανεγέρθηκε κατά την ίδρυση της Μαρκιωνίας της Βοδονίτσας από τον Λομβαρδό ιππότη Guido Pallavicini στα 1204.
Θεμελιώθηκε πάνω στα ερείπια του εξωτερικού οχυρωματικού περιβόλου της αρχαίας πόλης των Αυγειών ή Φορυγών που διαδέχτηκε την ομηρική Τάρφη.
Εντάσσεται σε μια σειρά οχυρωματικών έργων που κατασκεύασαν οι Φράγκοι στη Στερεά Ελλάδα με σκοπό την παρεμπόδιση της επέκτασης του Δεσποτάτου της Ηπείρου.
Το κάστρο κατελήφθη από τους Τούρκους το 1414.
Το κάστρο αποτελείται από δυο σχεδόν ομόκεντρους περιβόλους και έναν προμαχώνα.
Ο εξωτερικός περίβολος, πάχους 1,40 - 2,00 μ., που έχει καταρρεύσει κατά το μεγαλύτερο τμήμα του, εδράζεται στα ερείπια των τειχών της αρχαίας πόλης των Φαρυγών ή της Τάρφης και ενισχύεται με τετράγωνους πύργους. Η πύλη βρισκόταν πιθανότατα στη νότια πλευρά.
Ο προμαχώνας βρίσκεται ανάμεσα στους δυο περιβόλους και κτίστηκε για να ενισχύσει το νότιο τμήμα του εσωτερικού περιβόλου.
Στο δυτικό του άκρο υπάρχει τραπεζιόσχημο κτίσμα, πιθανόν δεξαμενή.
Ο εσωτερικός περίβολος, που καταλαμβάνει τη θέση της ακρόπολης της αρχαίας πόλης, διαιρείται σε δυο τμήματα με έναν διαχωριστικό τοίχο που ενισχύεται με πύργο.
Το εξωτερικό τμήμα αυτού του περιβόλου διατηρείται μόλις μέχρι την επιφάνεια του εδάφους. Η πρόσβαση στο εσωτερικό τμήμα του περιβόλου, που αποτελεί και το καλύτερα διατηρημένο τμήμα του κάστρου, γίνεται από μία πύλη που ανοίγεται στον διαχωριστικό τοίχο δυτικά του πύργου.
Το εσωτερικό αυτό τμήμα ενισχύεται από προμαχώνα στη βόρεια πλευρά και από τετράγωνο πύργο στη βορειοανατολική.
Στο εσωτερικό του υπάρχουν ερείπια κτηρίων και δεξαμενές.
Η τοιχοποιία του κάστρου αποτελείται από αμιγώς αρχαία τμήματα, καθώς και από τμήματα αργολιθοδομής με ενδιάμεσες πλίνθους και συνδετικό κονίαμα, ενίοτε με ενσωματωμένο αρχαίο υλικό σε δεύτερη χρήση.


Γεώργιος Λαμπής – Μενδενίτσα, Κάστρο, Ιούλιος 2010.

ΤΟ ΔΙΑΒΟΛΟΓΕΦΥΡΟ

Στην Τροιζήνα, κοντά στο χωριό Τροιζήνα υπάρχει ένα φαράγγι του οποίου οι δύο πλευρές ενώνονται με φυσικό γεφύρι, που δημιούργησε η διάβρωση των πετρωμάτων από το νερό και τον αέρα και Γι αυτό οι ντόπιοι το ονόμασαν Διαβολο γέφυρο. Το τοπίο είναι εκλεκτικά όμορφο, το φαράγγι είναι πολύ στενό και βαθύ και το νερό που τρέχει σχηματίζει ένα μικρό καταρράκτη.
Αυτό το φυσικό φαινόμενο είναι πολύ σπάνιο, δεδομένου ότι κάτι παρόμοιο υπάρχει μόνο στο Νομό Ιωαννίνων κοντά στο χωριό Λίθινο, εκεί όμως αντίθετα λέγεται Θεογέφυρο.
Οι πιο ψαγμένοι ταξιδιώτες γνωρίζουν το Διαβολογέφυρο, όμως σχεδόν όλοι αρκούνται να θαυμάζουν το πανέμορφο τοπίο από το τεχνητό γεφύρι που κατασκευάστηκε δίπλα στο φυσικό.
Ο θρύλος λοιπόν αναφέρει ότι επί Τουρκοκρατίας, ο πασάς της περιοχής διέταξε φημισμένο πρωτομάστορα να κατασκευάσει γέφυρα σε μια πολύ απόκρημνη τοποθεσία, στο μεγάλο ποτάμι του Δαμαλά, το Χρυσορρόα, αλλιώς θα τού παίρνε το κεφάλι.
Η δυσκολία βρισκόταν στο γεγονός ότι στο σημείο εκείνο οι δυο βράχοι που θα μπορούσε να στηριχτεί η γέφυρα, ήταν πολύ μακριά ο ένας από τον άλλο.
Ο γεφυροποιός προσπάθησε δυο φορές να στηρίξει την γέφυρα, αλλά δεν το κατόρθωσε.
Ενώ ετοιμαζόταν για την τρίτη προσπάθεια αν αποτύγχανε θα αποκεφαλιζόταν εμφανίστηκε ο Διάβολος, ο οποίος του υποσχέθηκε να τον βοηθήσει με αντάλλαγμα την ψυχή του.
Ο γεφυροποιός δέχτηκε, και τότε σε μια νύχτα, ο μαυροφόρος κατασκεύασε τη γέφυρα, αφού έφερε πιο κοντά τους βράχους.
Το ίδιο βράδυ δώρισε στον πρωτομάστορα ένα πιθάρι χρυσά φλουριά.
Ο γεφυροποιός έγινε πάμπλουτος, αλλά δεν πρόλαβε να χαρεί τα πλούτη του πέρα από έξη χρόνια.
Μια μέρα ενώ διέσχιζε τη γέφυρα, για να επισκεφθεί το σημείο που είχε κρυμμένο το θησαυρό του, σηκώθηκε άγριος άνεμος , τον πήρε και τον εξαφάνισε.
Την ίδια στιγμή κεραυνός έκαψε το σπίτι και την οικογένεια του κολασμένου.
Έτσι η γέφυρα αυτή ονομάστηκε «Διαβολογέφυρο».
Το περίεργο είναι ότι στους βράχους γύρω από τη γέφυρα, υπάρχουν βαθουλώματα σαν διχαλωτές πατημασιές κατσίκας, τέτοια πόδια έχει λένε και ο Διάβολος.
Το Διαβολογέφυρο είναι μια περιοχή με πλούσια βλάστηση και άγρια ομορφιά, αξίζει τον κόπο να πάει κανείς.
Προσοχή όμως στην κατάβαση μέχρι να φτάσετε στα τρεχούμενα νερά, η κατάβαση εκεί είναι λίγο επικίνδυνη.


Γεώργιος Λαμπής – Τροιζήνα, Διαβολογέφυρο, Αύγουστος 2004.

ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ – ΛΟΥΤΡΑ

Τα λουτρά Θερμοπυλών βρίσκονται στο 200ο χλμ. της νέας εθνικής οδού Αθηνών Θεσσαλονίκης και 15 χλμ. από την πόλη της Λαμίας.
Η περιοχή είναι γνωστή από τη μάχη των Θερμοπυλών μεταξύ Ελλήνων και Περσών το 480 π.Χ. Δίπλα στο δρόμο βρίσκεται το άγαλμα του Λεωνίδα και ο ιερός λόφος, όπου έπεσαν μαχόμενοι ο Λεωνίδας με τους 300 Σπαρτιάτες και τους 700 Θεσπιείς.
Κατά τη μυθολογία, ο Ήφαιστος, μετά από παράκληση της θεάς Αθηνάς, δημιούργησε τις πηγές για να πλένεται και να ανακτά τις δυνάμεις του ο Ηρακλής μετά τους άθλους του.
Η οργάνωση των πηγών άρχισε το 1935.


Γεώργιος Λαμπής – Θερμοπύλες, Λουτρά, Ιούνιος 2010.

ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ – ΟΧΥΡΩΜΕΝΟΣ ΛΟΦΟΣ ΚΟΛΩΝΟΥ

Οι Θερμοπύλες αποτελούν ένα στενό ανάμεσα στις νοτιοανατολικές υπώρειες του όρους Καλλίδρομου και του Μαλιακού κόλπου.
Η περιοχή ονομάστηκε έτσι από τις ιαματικές πηγές που υπήρχαν σε αυτή.
Ανατολικά της εισόδου στα 700 μ. υψώνεται λόφος, πάνω στον οποίο σώζονται λείψανα οχύρωσης.
Η οχύρωση αυτή εκτείνεται σε μήκος 100 μ., έχει οδοντωτή κάτοψη και πλαισιώνεται από δύο τετράγωνους πύργους.
Απέναντι από το σύγχρονο ανδριάντα του Λεωνίδα, βρίσκεται χαμηλός λόφος, που έχει ταυτιστεί με τον Κολωνό, όπου διεξήχθη η τελική φάση της μάχης των Θερμοπυλών.
Σήμερα την κορυφή του λόφου κοσμεί αναπαράσταση του επιγράμματος του Σιμωνίδη του Κείου.

ΟΠΟΙΟΣ ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙ ΤΟΝ ΑΝΔΡΙΑΝΤΑ ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΣ ΡΙΞΕΙ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΜΙΚΡΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ.

Γεώργιος Λαμπής – Θερμοπύλες, Οχυρωμένος Λόφος Κολωνού, Ιούνιος 2010.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ

Mνημείο που αναπαριστά πάνοπλο τον Λεωνίδα και στήθηκε απέναντι από τον ιστορικό λόφο του Κολωνού στη δεκαετία του 1950, με δαπάνες των ομογενών της Αμερικής, σε σχέδιο Β. Φαληρέως.
Το μνημείο ανεγέρθηκε σε ανάμνηση της μάχης των Θερμοπυλών,στην κεντρική πύλη του περάσματος, όπου διεξήχθη η τελική φάση της μάχης, όπως μαρτυρείται από την συσσώρευση σιδερένιων και χάλκινων λογχών του 5ου αιώνα π.X. στους πρόποδες του υψώματος.
Στο λόφο τοποθετήθηκε από τους Αμφικτίονες προς τιμή των πεσόντων λίθινο άγαλμα λεονταριού, το οποίο δε σώζεται σήμερα, με επίγραμμα του Σιμωνίδη.
Mικρής έκτασης ανασκαφική έρευνα στο λόφο του Κολωνού κατά το 1939, αποκάλυψε μικρά οχυρωματικά έργα διαφόρων περιόδων, τάφους ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής, και λείψανα βυζαντινών οικοδομημάτων.



Γεώργιος Λαμπής – Θερμοπύλες, Μνημείο του Λεωνίδα, Ιούνιος 2010.